Jorn van Rij
Senior onderzoeker bij Politie Nederland
In 2018 boog een multidisciplinaire commissie zich over de aannemelijkheid van slachtofferschap van mensenhandel in zo’n 59 dossiers. Senior onderzoeker bij de politie en expert op het gebied van mensenhandel Jorn van Rij maakte deel uit van deze speciale commissie.
In vrijwel alle gevallen zaten deze slachtoffers in Nederland op een dood spoor: er was te weinig grond om de daders strafrechtelijk te kunnen vervolgen. Met een zorgvuldige beoordeling wilde het Schadefonds deze slachtoffers een handreiking doen. Wat kan het Schadefonds betekenen voor slachtoffers van mensenhandel? ‘We hebben gemerkt dat aanvragers vooral op zoek zijn naar erkenning. Alleen al de uitspraak dat ze slachtoffer zijn, is voor hen enorm belangrijk. Daarnaast kan het Schadefonds mensen een nieuwe toekomst geven. Stel, iemand krijgt een tegemoetkoming van 20.000 euro. In Roemenië, Moldavië of West-Afrika kun je daarmee een huisje en een kleine auto kopen. Zo kun je voorkomen dat mensen opnieuw in een uitbuitingssituatie terechtkomen. Helaas kwam het bij veel aanvragen niet tot uitkering, omdat de uitbuiting niet in Nederland plaatsvond. Ik pleit daarom voor een Europees schadefonds waarbij een Nederlands, Duits of Belgisch schadefonds kan aankloppen als er sprake is van slachtofferschap in een ander land. Want je kunt slachtoffers niet zomaar terugsturen. Je moet ze ondersteunen.’
‘Slachtoffers voelden dat er voor het eerst écht naar hen geluisterd werd’
Welke rol speelt informatie in het aanvraagproces? ‘Informatie is cruciaal. Zonder informatie kun je nu eenmaal geen aanvragen beoordelen. Het Schadefonds kan op verschillende manieren aan informatie komen: door de aanvrager te horen en door het dossier op te vragen bij politie of Openbaar Ministerie. Ook medische gegevens kunnen gebruikt worden om een aanvraag te beoordelen en eventueel het verhaal van de aanvrager te ondersteunen. Wat mij opviel, is dat slachtoffers voelden dat er voor het eerst écht naar hen geluisterd werd. Tijdens onze hoorzittingen kwam er dan ook veel meer en heel andere informatie naar voren dan in het politieonderzoek. Als commissie hadden wij natuurlijk een totaal andere rol, en we benaderden de aanvragers ook op een andere manier. De politie handelt primair vanuit het doel om daders op te sporen. Wij keken veel breder.’
Wat heeft het meedoen in deze commissie u opgeleverd? ‘Ik heb veel geleerd van de verhalen van de slachtoffers. Omdat er veel meer informatie naar boven komt dan uit politieonderzoek, krijg je zicht op grote patronen en internationale samenwerkingsverbanden. Voor ons als onderzoekers is dat heel waardevol. Want met die informatie kun je iets doen om daders op te sporen en netwerken op te rollen. En dat is precies de reden dat ik vanuit de academische wereld bij de politie ben gaan werken.’
Lees ook het interview met advocaat Annet Koopsen, die met Jorn van Rij deel uitmaakte van deze speciale commissie.
Erkenning geeft kracht. Samen betrokken.
© Copyright 2021 Schadefonds Geweldsmisdrijven